پرسش از غرب

توضیحات

تحلیل تفاوت‌های هستی‌شناسانه و جهان‌بینی غرب و شرق

*****

«پرسش از غرب»، اثر اسماعیل شفیعی سروستانی، سؤال‌های انسان شرقی شیعه‌مذهبی است که در دنیا، خود را گرفتار و در حصار تفکّرات، تعاملات و حیات غربی می‌بیند؛ در حالی که در درون و در نهاد خود، فکری شرقی و تعاملی اسلامی و حیاتی شیعی را آرزومند است. نویسنده در این کتاب، دربارة تفاوت‌های مهمّ نظری، هستی‌شناسانه و جهان‌شناسانة جهان غرب و شرق سخن می‌گوید و با بیان تفکّر و نگرش غرب راجع به خداوند، انسان، طبیعت، آیندة تاریخ و…، لازم می‌داند که انسان شرقی، فریاد زنان از غرب دربارة این تفکّرات بپرسد تا خود از جهلی که در آن گرفتار آمده رهایی یابد.

در مقدّمة این دربارة ضرورت این نوشتار آمده است:

ابتلا به فرهنگ بیگانه، در سایه فرو رفتن بنیان نظری و ادب دینی مردم در وقت غلبة تفکّر و فرهنگ غربی در سرزمین‌های اسلامی و استمرار حیات فرهنگی منفعل و معلّق اقوام ساکن در این گسترة وسیع، ناظر بر غفلت از این پرسش جدّی است. همچنان‌که عدم اهتمام دراین باره، طیّ دو قرت گذشته شرق را فاقد آمادگی برای رویارویی با دشمن غدّار ساخت.

ممکن است از نظر برخی، طرح این پرسش واسپس یکصد و پنجاه سال آشنایی و انس با غرب، دیر و نابه هنگام باشد، به ویژه که اینک ستارة بخت فرهنگ و تمدّن غربی، رو به افول نهاده است؛ امّا این نکته را باید متذکّر شد که همچنان شرق، خود را نیازمند غرب می‌شناسد و رؤیای دستیابی به هم‌طرازی با وی را در تکنیک و تکنولوژی در سر می‌پرورد؛ به گونه‌ای که بسط مدرنیته در قالب توسعة ساختار اقتصادی و اجتماعی در دستور کار عموم دولت‌های شرقی است.

در این مجموعه، نگارنده، ضمن طرح ضرورت پرسش، سعی در بیان جایگاه و موضوع پرسش دارد و در میان کلّیة ساکنان مشرق زمین، ایران اسلامی و شیعی مذهب را شایسته‌تر برای این امر می‌شناسد…

شفیعی سروستانی، نویسندة این اثر، پس از فصل‌های مفصّلی که دربارة لزوم پرسش، مقایسة زبان حال و گذشتة اقوام شرقی و بررسی تفاوت‌های شرق و غرب آورده است، پرسش‌های خود را در چهار سؤال از «مبدأ هستی»، «انسان»، «طبیعت» و «علم جدید و عالِم غربی» مطرح کرده و در آن به تفاوت‌های بنیانی هستی‌شناسانانة شرق و غرب پرداخته است.